Versterk je spanningsboog met de Piramide van Freytag
Het is ontzettend lastig om een goede spanningsboog voor je verhaal op te zetten. Sommige beginnende schrijvers laten te weinig gebeuren in het begin van hun verhaal. Andere schrijvers beginnen sterk, maar laten het midden van hun verhaal inzakken. Een goede spanningsboog zorgt ervoor dat je de nieuwsgierigheid van je lezer aanwakkert én tot en met het einde vasthoudt. De Piramide van Freytag kan je helpen om dit voor elkaar te krijgen. Wat is de Piramide van Freytag? Gustav Freytag was een Duitse (toneel)schrijver die veel onderzoek deed naar de opbouw en spanningsbogen van voornamelijk klassieke en Shakespeareaanse tragedies. Zijn piramide was een van de eerste dingen die ik leerde tijdens mijn studie Literatuur en ik heb er nu nog steeds veel aan! Hij ontdekte een structuur in vijf fases die we ook vandaag nog terugzien in veel verhalen, boeken, films en televisieseries. Als voorbeeld gebruik ik de serie House, omdat de structuur in veel afleveringen makkelijk te herkennen is. Voilà, de Piramide van Freytag: 1 Expositie In de expositie leg je de basis voor het verhaal. Wie is je hoofdpersoon, wat moeten we bij het begin over hem/haar weten? Waar speelt het verhaal zich af en hoe is de sfeer daar? Waar heeft het grote conflict van dit verhaal mee te maken? Een aflevering van de serie House begint bijvoorbeeld met een patiënt met vreemde klachten. De arts House (hoofdpersoon) moet de aandoening van deze patiënt oplossen (conflict), terwijl hij ondertussen kibbelt of ergere problemen heeft met zijn collega’s (setting/sfeer). 2 Stijgende actie In de volgende fase begint de spanning te stijgen....
Wat je kunt leren van het zeer korte verhaal
Ik vind dat iedere schrijver kan profiteren van (zeer) korte verhalen schrijven. Als je een beginnende schrijver bent, kun je er snel veel van leren. Als je een roman schrijft, is het schrijven van korte verhalen een nuttige afleiding wanneer je even pauze nodig hebt van je manuscript. Door de vorm kun je er perfect mee experimenteren. Je kunt allerlei onderwerpen en technieken uitproberen, zonder dat je er meteen maanden of jaren aan vastzit. Daarnaast krijgt je zelfvertrouwen een enorme boost wanneer je een verhaal afschrijft. Al schrijf je alleen maar een eerste versie, dat voelt ook al goed! Het zeer korte verhaal (zkv) is al helemaal een leuke vorm om mee te spelen. In dit artikel leg ik je uit waarom, bespreek ik een voorbeeld en heb ik een mooie schrijfoefening voor je. Wat is het zeer korte verhaal? Eh, de definitie is wat vaag: ‘een verhaal dat meestal niet veel langer is dan een bladzijde’, aldus Wikipedia. Omdat het hooguit een paar honderd woorden lang is, dwingt een zkv je tot het maken van keuzes. Je hebt simpelweg geen ruimte voor uitgebreide familiegeschiedenissen, vervlochten verhaallijnen of poëtische landschapsbeschrijvingen. Niet allemaal in hetzelfde verhaal, in ieder geval. Dus waar ga je je op focussen? Voorbeeld: ‘Kort gedicht’ van A.L. Snijders In zijn zeer korte verhaal ‘Kort gedicht’ vertelt A.L. Snijders over een echtpaar dat hij al enkele jaren op afstand kent. Je kunt het verhaal hier beluisteren. Het is duidelijk dat hij zich op de personages richt. We komen veel details over hen te weten: waar ze wonen, wat hun beroepen zijn, welke dichters...
Personages introduceren: drie dingen waar je op moet letten
Wanneer je lezers niet goed in de gaten hebben wie wie is, raken ze afgeleid van je verhaal. Misschien heb je het zelf ook wel eens meegemaakt tijdens het lezen: ‘Wacht, wie is dit ook alweer? Konden we hem nou wel of niet vertrouwen?’ Door je personages goed te introduceren, wordt de wereld van je verhaal levendiger. De groep personages is namelijk een van de belangrijkste onderdelen van je verhaal. Aan alleen een hoofdpersoon heb je (meestal) niet genoeg. De andere personages brengen verwachtingen, relaties en conflicten met zich mee die het avontuur van je held spannender maken. Je moet er dus niet alleen voor zorgen dat je lezer meeleeft met je hoofdpersonage, maar dat ze ook de andere mensen (of wezens) in je verhaalwereld leren kennen en begrijpen. Eerste indrukken zijn belangrijk, ook voor verzonnen personages. Hier zijn een paar tips om dat voor elkaar te krijgen: Stap 0: Zorg voor een sterke cast Voordat je de personages introduceert, moet jij ze zelf kennen. Hoe weet je anders wie belangrijk is en wanneer je hoofdpersoon met ze te maken krijgt? In dit artikel help ik je uit te vogelen hoeveel en wat voor personages je nodig hebt voor je huidige verhaal. Niet ieder personage hoeft even goed uitgewerkt te zijn. Zorg er wel voor dat je veel details weet over de belangrijkste personages. Die kennis helpt je bij het schrijven, ook al stop je niet alle feitjes in je tekst. Als je een personage beter wilt leren kennen, kun je dat doen door middel van een interview. Wanneer je jouw groep personages hebt ontworpen, is het...
De kern van een goed verhaal
Jij wilt een verhaal schrijven, maar je hebt geen idee waar te beginnen. Misschien heb je wel een startpunt: een bijzonder personage, een interessante wereld of een persoonlijke ervaring die je wilt delen. Misschien heb je al meerdere verhalen op je naam staan, maar vraag jij je af wat er beter kan. Hoe zorg je ervoor dat je een goed verhaal schrijft? Naar mijn mening heeft ieder boeiend verhaal drie ingrediënten: Een personage dat ergens naar verlangt Een conflict Een verandering Samen vormen ze een fundering waar je de rest van de tekst op kunt bouwen. Het maakt niet uit of je een kort verhaal of roman schrijft! In deze blogpost zet ik ze voor je op een rijtje, zodat je betere verhalen kunt schrijven. 1. Een personage dat ergens naar verlangt Het eerste ingrediënt voor een goed verhaal is een personage. Dit kan een mens zijn, een dier, een fantasiewezen of zelfs een voorwerp. Je kunt je fantasie de vrije loop laten, maar je personage moet wel kunnen denken en handelen. Je personage heeft namelijk een verlangen nodig. Dit verlangen zorgt ervoor dat je personage in actie komt. En dat brengt het balletje aan het rollen… Wat wil jouw personage hebben, worden of doen? Als jij je aanmeldt voor mijn gratis schrijftips en -oefeningen, ontvang je meteen een schrijfoefening om je personage uit te werken. 2. Een conflict De volgende stap is het conflict: iets of iemand zorgt voor een obstakel, waardoor jouw personage niet meteen zijn/haar verlangen kan vervullen. Het conflict duwt je verhaal vooruit, omdat het spanning creëert tussen wat er...
Het belangrijkste conflict in je roman
Veel schrijvers worstelen met de omvang van hun roman: wat moet er allemaal gebeuren, in welke volgorde en hoe zorg ik ervoor dat het boek een sterk einde heeft? Dit komt doordat vrijwel iedere roman meerdere verhaallijnen heeft, maar die zijn niet allemaal even belangrijk. Je kunt niet ieder personage en iedere gebeurtenis precies evenveel aandacht geven. Daar wordt je verhaal vlak van: niks springt er echt uit, waardoor niks echt indruk maakt op je lezer. Dynamiek is noodzakelijk. Je moet achterhalen welke verhaallijn het belangrijkst is, zodat je de andere lijnen kan laten ondersteunen. Dan zorg je voor de nodige afwisseling, waardoor je lezers niet willen stoppen met lezen. Maar hoe ontdek je de belangrijkste verhaallijn? Zoek de conflicten De eerste stap is om al je verhaallijnen in kaart te brengen. Dat doe je door te kijken naar de conflicten die je verhaal vooruitduwen. Ieder verhaal heeft minimaal één conflict nodig: een mentaal of extern obstakel waardoor je personage niet meteen krijgt wat hij of zij graag wil. Een conflict brengt je verhaal vooruit, omdat het spanning creëert tussen wat er is en wat je personage wil veranderen. Wie en wat werken jouw personage tegen? Met welke personen of krachten is jouw personage in conflict? De verschillende soorten conflicten In zijn boek Fiction Writer’s Workshop zet Josip Novakovich verschillende soorten verhaallijnen op een rijtje. Hij maakt hierin onderscheid tussen character-conflict plots (ook wel confrontational plots genoemd) en non-confrontational plots. Romans zijn meestal opgebouwd rondom confrontational plots, omdat het erg lastig is om iemands aandacht voor honderden pagina’s vast te houden terwijl er niet echt...
Als schrijfcoach help ik beginnende en ervaren fictieschrijvers te schrijven met lef. Ik geef je de kennis en inspiratie om jouw verhaal of roman op papier te zetten!
